Tính tình hiền lành và đức hạnh của tôi được nhà vua và cung đình yêu mến. Thật ra, tất cả quân đội và nhân dân nữa, nên tôi bắt đầu hy vọng sắp sửa được tự do. Tôi tìm mọi cách để gìn giữ mối cảm tình ấy. Dần dần, dân chúng ít sợ tôi hơn. Đôi khi tôi nằm xuống đất, để cho năm, sáu người nhảy múa trong lòng bàn tay. Sau cùng, đám nam nữ thanh niên tổ chức chơi ú tim trong tóc tôi. Tôi lại hiểu thêm tiếng họ nói và có thể nói chuyện với họ. Một hôm, nhà vua cho tôi xem nhiều trò chơi của xứ sở để tôi giải trí. Về mặt này, người Lilliput vượt hẳn các nước mà tôi đã biết, vì tài khéo léo và sự lộng lẫy. Tôi khâm phục nhất những người nhảy múa trên dây. Họ làm trò vui trên một sợi chỉ trắng rất mảnh, dài chừng hai foot, căng cách mặt đất mười hai inch. Tôi sẽ kể tỉ mỉ câu chuyện này, mong bạn đọc hãy kiên nhẫn cho phép tôi được nói.
Chỉ những người có hy vọng lĩnh những chức vụ quan trọng và được triều đình ưu đãi mới luyện tập trò chơi này. Họ luyện tập từ ngày còn ít tuổi, và không phải ai cũng thuộc dòng quý tộc hay được sự giáo dục tự do. Khi khuyết một chức vụ quan trọng vì có người chết hoặc bị cách chức (điều này thường xảy ra luôn), năm hoặc sáu người gửi đơn lên đức vua, xin phép được giải trí cho đức vua và triều đình bằng một điệu múa trên dây. Ai nhảy cao nhất mà không ngã là người trúng tuyển. Nhiều khi các vị tổng trưởng cũng được mời đến để bày tỏ sự khéo léo của mình, để chứng tỏ cho nhà vua biết họ còn lanh lẹn. Flimnap, tổng trưởng tài chính, đã khéo léo nhảy trên dây cao hơn tất cả các quan đại thần trong nước một inch. Tôi nhiều lần thấy ông ta nhảy lộn vòng trên một tấm ván nhỏ buộc vào một sợi dây không to hơn sợi chỉ ở nước chúng ta. Ông Reldresal, bạn tôi và là bí thư thứ nhất Hội đồng tư vấn, là người xếp thứ hai sau tổng trưởng tài chính, theo ý tôi, và nếu tôi thật sự vô tư. Còn những quan đại thần khác thì sức ngang nhau.
Tai nạn thường xảy ra trong nhưng cuộc biểu diễn như vậy. Nhiều tai nạn đã được ghi chép trong sổ lưu trữ hoàng tộc. Chính mắt tôi đã thấy hai, ba trường hợp gãy chân, gẫy tay. Nhưng nguy hiểm hơn, nếu chính các vị tổng trưởng được mời ra thi thố tài năng. Trong khi cố gắng để vượt qua sức mình và vượt được đồng nghiệp, họ gắng quá, nên chẳng mấy khi không có người ngã. Có người ngã đến hai, ba lần. Người ta nói với tôi, trước đây một hay hai năm, Flimnap đáng lẽ đã ngã gãy xương nếu không rơi vào cái gối của nhà vua, tình cờ lại ở ngay đó, làm cho vị tổng trưởng đỡ đau.
Có một trò giải trí khác dành riêng cho vua, hoàng hậu và thủ tướng vào những dịp đặc biệt. Vua đặt lên trên bàn ba sợi chỉ lụa dài sáu inch một màu xanh lơ, một màu đỏ và một màu xanh lá mạ . Những sợi chỉ ấy là những giải thưởng vua dành cho người mà vua muốn ưu đãi đặc biệt. Cuộc đua tài được tổ chức trong phòng lớn nhất của cung đình. Những người dự cuộc vui phải thi thố tài mềm dẻo: rất khác trò vui đã kể trên, mà tôi chưa trông thấy ở một nước nào ở Tân thế giới hoặc Cựu thế giới. Vua cầm ngang một cái gậy trong tay. Những người dự cuộc tiến lên theo hàng một, khi thì nhảy qua, khi bò trườn bên dưới, bò lên hay thụt lùi, tùy theo chiếc gậy tiến lên hay lùi lại. Có khi vua cầm đầu này, thủ tướng cầm đầu kia. Cũng có khi một mình thủ tướng cầm cái này. Ai tài giỏi nhất – tức là bền bỉ nhất trong cuộc đua nhảy và bò toài - thì được thưởng sợi chỉ lụa màu xanh lơ, người thứ nhì sợi chỉ đỏ, và người thứ ba sợi chi xanh lá mạ. Họ quấn hai lần quanh mình và hầu hết các quan trong triều đều có những sợi chỉ ấy.
Ngựa trong quân đội và ngựa của nhà vua hằng ngày được luyện tập trước mặt tôi, nay đã bớt sợ hãi và tiến tận sát chân tôi mà không lồng lên. Những kỵ mã cho ngựa phi qua bàn tay tôi đặt sát mặt đất, một thiện xạ của nhà vua cưỡi một con ngựa đua tài giỏi nhảy được qua giày của tôi - quả là một bước nhảy kỳ diệu. Chính tôi cũng có dịp may mắn hiến vua một trò giải trí thật kỳ lạ. Tôi bày tỏ ý kiến xin vua cung cấp cho tôi một số cọc cao hai foot, to bằng cái gậy của ta. Vua ra lệnh cho viên tổng thanh tra kiểm lâm thực hiện. Sáng hôm sau, sáu người thợ đốn cây cùng sáu cái xe tới nơi, mỗi xe do tám ngựa kéo. Tôi lấy chín cái cọc, đóng xuống đất thành một ô vuông, mỗi cạnh hai foot rưỡi. Tôi lấy thêm bốn cái gậy, buộc ngang vào các cọc khác, cách mặt đất chừng hai foot. Rồi tôi buộc cái mùi soa vào chín cái cọc, kéo cho thật căng như mặt trống, thấp hơn các cọc ngang năm inch những cọc này dùng làm hàng rào ở bốn mặt. Công việc xong xuôi, tôi đề nghị vua cho hai mươi bốn kỵ sĩ giỏi nhất lên cánh đồng này để luyện tập. Vua chấp thuận. Tôi liền nhấc từng kỵ sĩ vào tay, kể cả ngựa va vũ khí, cùng với những sĩ quan chỉ huy. Khi tất cả mọi người đã chỉnh tề đội ngũ, họ chia làm hai tốp và bắt đầu cuộc tập trận. Họ bắn nhau bằng những mũi tên không có đầu nhọn, họ rút kiếm ra, đuổi nhau, xung phong rút lui. Nói tóm lại, họ biểu thị một tấm gương đẹp nhất về tinh thần kỷ luật quân sự tôi chưa từng thấy bao giờ. Những cái gậy ngang giữ cho họ khỏi ngã từ trên cao xuống đất. Vua thích thú quá, bắt diễn lại trò giải trí này mấy hôm liền. Một lần, ngài muốn được tôi nhấc lên vũ dài với các kỵ sỹ để ra lệnh bắt đầu cuộc chiến đấu. Khó khăn lắm ngài mới thuyết phục được hoàng hậu cho phép tôi được nhấc kiệu của hoàng hậu cách vũ đài một fathom để xem cho rõ. Cũng may là không có việc gì không hay xảy ra. Chỉ một lần, con ngựa quá hăng của một sĩ quan chỉ huy phi mạnh quá, nó ngựa đạp thủng mùi soa, chân nó thụt xuống lỗ hổng và làm ngã người cưỡi ngựa. Nhưng, tôi nhấc cả người lẫn ngựa lên ngay tức khắc. Tôi lấy tay che lỗ hổng, còn tay kia nhấc từng người xuống, như tôi đã nhấc họ lên. Con ngựa bị ngã hơi đau vai bên trái, nhưng kỵ sĩ không can gì. Tôi cố sức vá chỗ rách của chiếc mùi soa lại. Nhưng từ đó, tôi không dám tin ở sức bền của mùi soa có thể tránh những nguy hiểm như thế nữa.
Hai hay ba ngày trước khi tôi được tự do, trong khi tôi đang bày những trò tiêu khiển cho triều đình, thì một người đưa tin báo cho vua biết mấy người nhân lúc đi chơi bờ biển, đến nơi tìm thấy tôi dạo trước trông thấy một vật gì to tướng, màu đen, nằm trên mặt đất, vành to bằng căn phòng nhà vua, trên chỏm phồng ra cao bằng cả một người. Không phải con gì, như lúc đầu người ta nghĩ, nó nằm chết gí một chỗ, nhiều người đã đi vòng quanh. Họ làm một cái thang ngắn, trèo lên chỏm, thấy chỏm bẹt và phẳng, nhảy mấy cái thì biết vật này cong. Họ nghĩ rằng có thể đó là một vật gì của Người-Núi, và nếu nhà vua cho phép, họ chỉ cần cho năm con ngựa kéo về. Tôi biết ngay vật đó là cái gì và rất sung sướng. Hình như sau khi bơi ngoài biển, lúc tới bờ, tôi rất xúc động, thành thử tôi đã đánh rơi mất cái mũ trước khi đến nơi tôi nằm lăn ra ngủ. Tôi còn nhớ trong khi tôi bơi thuyền, tôi còn buộc mũ vào cổ bằng một sợi dây, và lúc tôi bơi một mình mũ vẫn còn trên đầu. Chắc là cái dây đã đứt lúc tôi lên bờ, nhưng tôi lại tưởng đã mất mũ từ ngoài biển rồi. Tôi đề nghị vua ra lệnh kéo ngay về cho tôi, và tôi cắt nghĩa cách dùng cái vật ấy cho vua biết. Ngày hôm sau mấy người đánh ngựa kéo về cái mũ đã thảm hại lắm rồi. Cách mép viền vành mũ một inch rưỡi người ta chọc thủng hai lỗ để luồn hai cái móc có dây kéo buộc vào ngựa. Như vậy, mũ của tôi bị kéo lê dưới đất khoảng nửa dặm, nhưng đất ở xứ sở này phẳng nên nó không đến nỗi tệ hại lắm như tôi tưởng.
Hai ngày sau câu chuyện ly kỳ ấy, vua ra lệnh cho quân đội đóng trong thành phố và xung quanh phải sẵn sàng, ai ngờ ngài lại ưa cái trò kỳ lạ như vậy. Ngài bảo tôi phải đứng xoạc hai chân rộng ra giống như một anh chàng khổng lồ. Rồi ngài hạ lệnh cho viên tướng của ngài (một vị chỉ huy dày dạn kinh nghiệm, một trong những người che chở tôi sắp xếp quân đội thành đội ngũ chỉnh tề và diễu hành qua dưới chân tôi, bộ binh dàn thành hàng hai mươi bốn người, kỵ binh thành hàng mười sáu người, quân nhạc inh ỏi, cờ phất lên và giáo mác giơ cao. Đoàn quân gồm ba nghìn bộ binh, hàng nghìn kỵ binh. Đức vua hạ lệnh cho quân lính lúc diễu quân phải hết sức tôn trọng tôi, nếu không sẽ bị xử tử. Tuy vậy, không tránh khỏi có một số sĩ quan trẻ tuổi, lúc diễu qua dưới chân tôi, ngước mắt nhìn lên và, thôi cứ nói thật, quần tôi đã rách bươm, nên có tiếng khúc khích cười, và ra vẻ thán phục lắm.
Tôi đã gửi lên nhà vua không biết bao nhiêu đơn từ để xin được tự do, vì vậy vua đành lòng nêu vấn đề, trước hết ở Hội đồng tư vấn, sau ở hội nghị họp phiên toàn thể. Ngài không gặp một sự phản đối nào, trừ ý kiến của ông Skyresh Bolgolam, coi tôi là một kẻ tử thù, tuy tôi không hề trêu ghẹo ông ta một tí nào. Nhưng tất cả những người khác đều tán thành và vua cũng ủng hộ. Cái lão Bolgolam này là galbet, nghĩa là đô đốc thủy quân. Lão được vua tin cẩn, cư xử khéo léo, nhưng tính tình khoằm khoặm và hay chua chát. Dần dần, lão cũng chịu theo ý kiến của toàn thể Hội đồng, nhưng với điều kiện là chính lão phải là người thảo những khoản và những điều kiện mà tôi phải tuân theo. Những điều khoản này đã được đích thân Bolgolam cùng hai viên thư ký và nhiều viên chức cao cấp khác đọc cho tôi nghe. Sau đó, tôi phải tuyên thệ, trước hết, theo tục lệ của xứ sở, rồi theo phương thức mà luật pháp nước Lilliput quy định. Tôi phải lấy tay trái cầm lấy bàn chân phải, đặt bàn tay phải trên đầu, ngón tay cái chạm vào tai bên phải. Chắc bạn đọc muốn biết văn phong và cách dùng tiếng của nhân dân xứ này, và muốn biết những điều khoản tôi phải tuân theo để được tự do, nên tôi cố gắng hết sức dịch toàn bộ bản hợp đồng như sau:
"Golbasto Momarem Evlame Gurdilo Shefin Mully Ully Gue, hoàng đế vô cùng dũng mãnh nước Lilliput, niềm hạnh phúc và sự khủng khiếp của toàn vũ trụ, của tất cả các vương quốc kéo dài tới năm nghìn clustrugs[1] đến mãi tận cùng thế giới, vua của những ông vua, vĩ đại hơn tất cả những người vĩ đại, chân đạp đến tận trung tâm trái đất, đầu đụng mặt trời, chỉ gật đầu một cái là đầu gối các vua chúa phải run rẩy, đáng yêu như mùa xuân, dễ chịu như mùa hè, mát mẻ như mùa thu, đáng sợ như mùa đông, hoàng đế cao cả đề nghị Người-Núi vừa đến vương quốc chúng ta phải tuân theo những điều khoản sau đây, sau buổi lễ tuyên thệ long trọng này:
I. Người-Núi không được ra khỏi xứ sở của ta nếu không được giấy phép có áp triện của ta.
II. Ông ta không được vào thủ đô nếu không được lệnh. Khi có lệnh nhân dân thành phố sẽ được báo trước hai giờ, để ở trong nhà.
III. Nguời-Núi sẽ chỉ được đi chơi trên đường quốc lộ và không được đi hoặc nằm trên đồng cỏ và trên ruộng lúa.
IV. Khi đi trên đường quốc lộ, ông ta phải hết sức chú ý tránh giẫm lên những thần dân yêu quý của ta cũng như những xe cộ, xe ngựa trên đường, và không được bắt một người nào cầm trong tay nếu không được người ấy ưng thuận.
V. Khi có một công văn khẩn cấp, Người-Núi sẽ có nhiệm vụ để người giao liên và ngựa của anh ta vào túi đi sáu ngày, mỗi tuần trăng một lần, và mang trả lại ta nguời giao liên không sứt mẻ gì cả.
VI. Ông ta sẽ là bạn đồng minh của ta chống lại kẻ thù của ta trên đảo Blefuscu, và làm hết sức mình để tiêu diệt đoàn chiến hạm mà họ đang xây dựng để chống lại ta.
VII. Người-Núi sẽ dùng thời giờ nhàn rỗi giúp thợ thuyền trong việc nhấc những hòn đá rất nặng để hoàn thành những bức tường vườn thượng uyển và nhà cửa nơi cung đình.
VIII. Người-Núi trong trong hai tuần trăng nữa sẽ vẽ xong một bản đồ chính xác về đường biên giới các vương quốc của ta, bằng cách đo bước chân dọc theo bờ biển.
Sau cùng, sau khi tuyên thệ tuân theo tất cả điều khoản trên đây, Người-Núi sẽ được cung cấp hằng ngày số thịt và đồ uống bằng khẩu phần cảa 1728 thần dân của ta, được tự do đến gần ta, và được hưởng mọi quyền ưu đãi.
Giấy này làm tại cung Belfaborac, ngày thứ mười hai, tuần trăng thứ chín mươi mốt triều đại ta trị vì.
Tôi tuyên thệ và chấp nhận các điều khoản trên, thật là sung sướng và thỏa mãn, tuy rằng một vài điều khoản chẳng có gì vinh dự cho tôi lắm. Đó là kết quả việc làm của lão đô đốc Bolgolam tinh ma. Xong đâu đấy, người ta mở xích cho tôi và tôi được tự do. Đích thân đức vua tới dự buổi lễ. Tôi quỳ xuống dưới chân ngài bày tỏ lòng biết ơn. Song ngài ra lệnh cho tôi đứng dậy và sau nhiều lời rất dễ thương mà tôi không kể lại ở đây vì sợ có người cho là khoe khoang, ngài bảo hy vọng tôi sẽ là một người đày tớ có ích, tôi sẽ được hưởng nhiều ưu đãi hiện tại cũng như sau này.
Bạn đọc đã nhận thấy điều khoản cuối cùng trong bản giao ước cho tôi được tự do, quy định số lượng thịt và đồ uống đủ nuôi 1728 người Lilliput. Ít lâu sau, tôi hỏi một người bạn ở triều đình xem người ta làm thế nào mà tính được một con số chính xác như vậy. Tôi được biết những nhà toán học của đứa vua dùng cái thước một góc hình tròn để đo chiều cao của tôi, và thấy tỉ lệ chiều cao giữa tôi với họ là mười hai trên một. Và, dựa trên tính đồng dạng giữa các hình, họ kết luận thân hình của tôi chứa được ít nhất bằng 1728 người Lilliput, bởi vậy dạ dày tôi cần số lương thực, thực phẩm bằng 1728 người Lilliput. Qua ví dụ trên đây, bạn đọc có thể thấy tài năng của dân tộc này, tinh thần tiết kiệm, lo xa và chính xác của một ông vua vĩ đại như vậy.
Chú thích
[1] Tức là mười hai dặm đường chu vi.
