Tômếch sốt ruột dõi theo dải bờ mờ xa vừa hiện ra trên mặt biển gợn song, đó chính là đảo Xâylan – xứ sở của ngọc trai, đá ngọc xaphia trắng, những hàng cọ xanh mát và những loài thực vật quý hiếm.
Tàu “Cá sấu” từ từ vượt qua chiếc cổng cảng rộng, nằm giữa hai kè chắn sóng khổng lồ, tiến vào một khu cảng khổng lồ, yên sóng – cảng Côlômbô, đồng thời cũng là thủ đô của Xâylan.
– Ba với chú Xmuga có việc phải lên bờ, nếu con muốn, con có thể đi cùng – cha Tômếch bảo nó, khi người ta hạ cầu tàu lên cầu cảng.
– Ba và chú phải đi giải quyết các thủ tục cần thiết cho việc chở thú trên tàu.
– Ba định nói tới con voi và con hổ phải không ạ?
– Phải. Chúng ta sẽ chở chúng từ đây đến Ôxtralia – ông Vinmôpxki đáp.
– Vậy thì tuyệt vời! Con chưa bao giờ được thấy voi lẫn hổ thật. Con voi ấy đã thuần chưa hả ba?
– Chắc nó đã được huấn luyện khá kỹ. Ba sẽ đem theo máy ảnh, con nên gửi ảnh chụp trong một chuyến đi xa xôi như thế này về cho chú dì Karxki.
– Dĩ nhiên rồi. Con cũng muốn…
– Con muốn ngồi trên lưng voi để chụp ảnh phải không?
– Vâng!
– Để xem – ông Vinmôpxki đáp. – Chuẩn bị mau để đi lên bờ.
Mươi phút sau Tômếch đã xuất hiện trên boong, nơi cha nó mang chiếc túi da to tướng đựng máy ảnh đang chờ. Họ đi qua chiếc cầu hẹp, bập bềnh, bước lên bờ. Chẳng bao lâu sau họ có mặt trên một quảng trường rộng lớn.
Tômếch loay hoay sửa chiếc mũ cối đội đầu để che cho khỏi chói nắng, rồi đưa mắt nhìn quanh. Gần đó có mấy cỗ xe hai bánh phủ những tấm thảm hai bên sườn và cái mui hình bán nguyệt. Những chiếc xe ấy thắng những con bò u châu Á có cặp sừng nguềnh ngoàng, đó vốn là một loài động vật hoang sống ở thảo nguyên, bắt nguồn từ bò rừng. Qua lời cha, Tômếch được biết rằng, đôi khi, giữa các bộ lạc thổ dân da đen sinh sống ở châu Phi, người ta có thể gặp những đàn bò thảo nguyên sống hoang dã, trông giống hệt như loài bò u này. Cũng ở châu Phi, còn có một số loài thuộc giống bò này, như loài vahuma hay loài vatusi, có cặp sừng thật đồ sộ, và một số loài khác nữa, chúng khác nhau về độ lớn của cái bướu trên cổ, do mỡ tích tụ lại mà thành. Cái bướu này đặc biệt phát triển ở loài bò u châu Á. Tômếch rất ngạc nhiên khi được biết ở Ấn Độ người ta thờ bò u như một loài vật thiêng liêng, ai giết bò là phải chịu tội chết. Còn ở đất Xâylan này, người ta sử dụng bò u làm súc vật kéo. Lúc này những chú bò đang đứng rất đỗi thản nhiên ngay dưới trời nắng như đổ lửa. Phía xa hơn, Tômếch trông thấy một hàng xe tay với chỗ ngồi có lót đệm được bố trí giữa hai chiếc bánh xe cao nghễu nghện. Bên mỗi chiếc xe tay có một người Syngalêz. Nhìn thấy mấy người da trắng bước từ cổng ra, ba người phu xe liền kéo họ vào thành phố theo những đường phố rộng rãi, thẳng tắp.
Tại cảng và những khu phố xa hơn của thành phố Côlômbô, không khí lúc nào cũng náo nhiệt. Những người phu kéo xe nện thình thịch đôi chân trần, cứ chính giữa đường phố mà chạy, khéo léo điều khiển những chiếc xe tay luồn lách qua những đám người bộ hành ăn mặc sặc sỡ. Tômếch ngạc nhiên nhìn những người đàn ông Syngalêz mảnh khảnh, thay vì mặc quần họ lại mặc váy,mái tóc dài được cài chặt sau gáy bằng những chiếc lược cài tóc. Những bộ quần áo sọc màu vàng, màu xanh và màu đỏ của họ hòa lẫn với những chiếc áo dài trắng và xanh dương của người Hinđu. Thỉnh thoảng, Tômếch lại nhìn thấy trong đám khách bộ hành sặc sỡ, những thầy tu khoác áo cà sa màu vàng sậm. Những người phụ nữ Syngalêz và Tamin nổi bật lên bởi những chiếc vòng tay và hoa tai lóng lánh. Nhiều khách bộ hành dùng những chiếc ô màu sắc sặc sỡ che nắng.
Sau một cuốc xe ngắn chạy rất nhanh, mấy chiếc xe tay chở các bạn của chúng ta dừng lại trước một tòa nhà xây. Đây là trụ sở của công ty vận tải. Họ được biết rằng voi và hổ đã được chuẩn bị sẵn sang, bất cứ lúc nào người ta cũng có thể đưa chúng xuống tàu. Vậy là họ bèn giải quyết ngay các giấy tờ cần thiết, rồi cùng với vị đại diện của công ty vận tải, một người Anh cao và gầy, họ cùng đi xem lũ thú. Người ta đang nuôi giữ chúng tại biệt thự của một thương gia người Anh, nằm ở ngoại ô thành phố. Bức tường gạch thấp bao quanh một khu vườn rất rộng, giữa vườn là một tòa dinh thự bề thế. Không cần giảm tốc độ, những người phu kéo xe quanh một đường bán nguyệt phóng qua một chiếc cổng rộng bằng sắt, trang trí rất đẹp, thẳng vào một con đường rộng hai bên trồng những hàng cọ cao vút duyên dáng. Những chiếc lá cọ xòe ra như quạt gieo xuống đất những bóng râm mát rượi. Tiếp theo là những hàng cây tươi tốt của vùng nhiệt đới. Xen giữa những loài cây quý hiếm là những khóm ôliu, những cây chanh, cam và những khóm chuối với những bản lá rộng khổng lồ che khuất buồng quả chin.
Mấy chiếc xe tay dừng lại trước một tòa nhà xây hai tầng màu trắng, có hiên rộng che bóng mát. Vị thương nhân Anh xuống xe trước tiên, đưa ba người vào nhà để nghỉ ngơi một lát. Họ vừa ngồi xuống những chiếc ghế trúc sâu lòng thì một người Hinđu trẻ tuổi đã đặt trước mặt họ những chiếc đĩa to tướng bày đầy các loại kẹo bánh, hoa quả thơm ngon của phương đông và những thứ nước mát để giải khát.
Trong khi cha và chú Xmuga nói chuyện với vị thương nhân người Anh, Tômếch vừa ăn mấy thứ quả mọng nước vừa đưa mắt tò mò nhìn vào phía sâu trong vườn. Chắc trong đó đang có chú voi mà họ sẽ chở đi Ôxtralia. Cho đến nay Tômếch chưa hề được thấy các loài thú lạ. Những năm tháng đó thành phố Vacsava chưa có vườn thú, nơi người ta có thể đến xem các loài động vật được đưa về từ khắp thế giới. Vì vậy, bên cạnh sự tò mò, cậu bé vẫn thấy lo lo trong bụng. Một con voi thật, còn sống hẳn hoi, nhất định hoàn toàn khác so với một con voi trong ảnh hoặc trong tranh.
Sau một tiếng trò chuyện, cánh đàn ông đứng lên. Tômếch cùng với họ đi vào khu vườn rộng mênh mông. Cuối cùng đường rải sỏi nhỏ là một thảm cỏ xanh tươi được xén tỉa chu đáo. Và chính tại đó, dưới bóng một cây bao báp cổ thụ hàng mấy trăm tuổi, có một con voi đang đứng.
Voi ta đang thong thả ve vẩy đôi tai to tướng, đưa chiếc vòi dài tới vươn những bó cỏ ở trước mặt cuốn lấy đút vào miệng.
Họ đến sát gần con vật. Tômếch thấy trên chân sau cảu con voi có một chiếc vòng kim loại rộng bản, được nối với một sợi dây xích sắt, khiến cho con voi không thể đi xa cây bao báp. Nhìn thấy họ đang đến gần, một người Hinđu từ sau than cây bước ra, dừng lại như đợi lệnh.
Đây là người quản tượng – ông thương nhân người Anh chỉ vào người Hinđu giới thiệu.
Con vật khoan thai quay đầu về phía Tômếch đang cầm trong tay một trái cây ngon lành. Nó vươn vòi ra, Tômếch không biết nó nguy hiểm hay không, liền nấp vội vào sau lưng chú Xmuga đang đứng bên cạnh.
– Đừng sợ, nó chỉ muốn ăn quả ngọt đó thôi, – ông thương gia người Anh bảo.
– Nhưng nó không túm tay cháu chứ? – Tômếch vẫn chưa thật tin.
Dường như hiểu được sự lo sợ của nó, con voi lại vươn vòi ra lần nữa, phồng to miệng vòi, nhưng lần này chiếc vòi treo lơ lửng trong không khí.
– Cháu thấy chưa, nó không muốn làm cháu sợ – người Anh nói tiếp.
Can đảm hơn trước sự hiền lành của con voi, Tômếch bước đến gần, đặt trái cây vào miệng vòi cho nó. Con vật khoan thai đút trái cây ngon lành vào miệng. Người đàn ông Hinđu bước lại gần con voi, âu yếm vuốt ve chiếc vòi của nó.
– Nó yêu trẻ con lắm – ông ta bảo.
Nhớ lại câu chuyện với con trên tàu, ông Vinmôpxki lên tiếng:
– Con trai tôi muốn gửi cho họ hàng một bức ảnh kỷ niệm chụp hình trong chuyến đi này. Tôi nghĩ rằng lúc này chúng ta đang có một cơ hội tuyệt vời để chụp ảnh kỷ niệm.
– Đưa cậu bé lên lưng voi – vị thương gia Anh ra lệnh cho người Hinđu.
Tômếch đã hết sợ, bước lại sát bên con vật khổng lồ, tay nó bất giác sờ vào chiếc voi dài. Người đàn ông Hinđu nói mấy tiếng gì đó với con vật bằng thứ ngôn ngữ mà Tômếch không biết, chiếc vòi liền nhẹ nhàng quấn vòng quanh người cậu bé. Lát sau Tômếch đã bị treo lơ lửng trong không khí, ngang tầm đầu voi, nó bèn túm chặt lấy chiếc tai to và nhanh nhẹn trèo lên lưng voi.
Ông Vinmôpxki lắp máy ảnh vào giá đỡ, chụp liền mấy kiểu, sau đó theo sự hướng dẫn của ông thương gia người Anh, Tômếch dễ dàng trượt theo vòi voi xuống đất.
– Con có thích không? – cha nó hỏi.
– Thích lắm, ba ạ. Con sẽ gửi ảnh này cho tất cả những người quen của con ở Vacsava – Tômếch đáp, trong bụng vẫn còn tiếc là quên không mang theo khẩu súng săn tuyệt vời.
Sau đó vị thương gia người Anh đề nghị mọi người đến xem con hổ. Dưới bóng râm của một mái nhà hình chóp phủ chiếu, một chiếc cũi tre lớn được đặt tựa trên mấy chiếc cọc vững chãi. Trong cũi là một con thú thân hình vằn vện to lớn, nhưng hết sức linh hoạt đang nằm. Trông thấy người, con hổ áp đầu vào sát gióng cũi tre, cáu kỉnh nheo mắt lại. Cái miệng dày những thịt của nó rung rung, nhe ra bộ nanh dữ tợn. Những tiếng gầm gừ trầm đục ngắn ngủn bật ra. Quất đuôi vào hai bên hông, con hổ nép người xuống đáy cũi.
– Đến gần nó cần phải hết sức cẩn thận – thương gia người Anh báo trước. – Nó vừa mới bị bắt hai tháng trước đây và rất khó chịu trong cảnh tù đày.
Đôi mắt vàng của con hổ long lên, tức giận, nó nhe bộ nanh trắng nhởn, sáng bong, gầm lên những tiếng dữ dội, đe dọa những kẻ tới quấy rầy.
Tômếch bất giác nép người vào sát chú Xmuga đang đưa cặp mắt thành thạo ngắm con vật, rồi hỏi:
– Thưa chú, có thật là trước khi vồ mồi, bao giờ hổ cũng nép người xuống đất và quật đuôi sang hai bên không ạ?
– Đúng vậy, Tômếch! Hổ có thói quen thể hiện những cảm giác thù địch của mình theo cách đó. Chúng ta sẽ không thể an toàn đứng đây nếu nó không bị những nan cũi chắn giữ.
– Hẳn chú đã từng săn được hổ rồi phải không ạ?
– Chú đã có lần săn hổ ở Ấn Độ.
– Phải nhằm bắn vào chỗ nào để có thể giết chết ngay con vật bằng một phát đạn hả chú?
– Hổ thường kiếm mồi về ban đem. Trong bóng tối, hai con mắt sáng của nó là mục tiêu tốt nhất. Nếu cháu bắn trúng điểm giữa hai mắt thì mọi chuyện sẽ kết thúc rất nhanh.
– Thế nếu không trúng?
– Khi đó, người ta sẽ được tỉnh dậy ở một thế giới khác, tốt đẹp hơn – chú Xmuga cười bảo.
“Thủy thủ trưởng quả thật đã hiểu rất rõ về chú Xmuga! – Tômếch nghĩ thầm, nhớ lại những điều thủy thủ trưởng vui tính kể cho nó nghe về khả năng thiện xạ của nhà săn thú tài hoa. – Chắc chắn bao giờ chú ấy cũng bắn trúng giữa hai mắt thú!” Họ thong thả quay lại chỗ mấy chiếc xe tay. Ông Vinmôpxki thỏa thuận với vị thương nhân Anh về việc chuyên chở bọn thú xuống tàu “Cá sấu”. Đi bên cạnh Xmuga, Tômếch lại hỏi tiếp:
– Con voi và con hổ này đều ở Xâylan hả chú?
– Con hổ là loài thú dữ của vùng Bengan, một vùng nằm ở phía đông bắc Ấn Độ, còn con voi mới là sản vật của Xâylan.
– Thế ở Xâylan còn những loài động vật nào khác nữa không chú?
– Ngay cả những người săn thú khó tính nhất cũng phải thừa nhận rằng nơi đây có đàn thú săn tuyệt vời. Ngoài voi, ở đây còn có gấu, báo, linh cẩu, mèo rừng, trâu rừng, hươu nai. Lợn rừng, cá sấu, vượn đeo kính khổng lồ, chưa kể rất nhiều loài khỉ và các loài chim, từ loài nhỏ nhất đến loài lớn nhất.
– Sao chú biết nhiều chuyện thế hả chú?
– Mấy năm trước chú đã cùng với vài người bạn đi săn tại đất Xâylan này – Xmuga giải thích.
– Thế còn ở Ấn Độ thì chú đã đi săn ở vùng nào hay chưa ạ?
– Ở Bengan, quê hương của con hổ vừa rồi. Chú đã cùng mọi người đi săn hổ Bengan cho ông Hagenbéc.
– Cháu muốn có được những kỷ niệm tuyệt vời như chú.
– Những kỷ niệm ấy nhiều khi cũng không dễ chịu lắm đâu – chú Xmuga bảo. – Chính tại Bengan chú đã phải trải qua một chuyện hết sức đau lòng.
– Chú kể đi, cháu xin chú đấy, kể đi chú!
– Đó là một câu chuyện đáng buồn, Tômếch ạ! Trong vùng nơi các chú đi săn hổ, có một con hổ rất dữ, thường xuyên đe dọa dân cư trong vùng. Đêm nào nó cũng về bắt gia súc, dù chúng đã được nhốt kỹ trong chuồng. Bẫy sập mà người ta bố trí bằng cách đào hố sâu cắm chông nhọn dưới đáy cũng không trừ được nó. Mọi cố gắng của người bản xứ để giết con thú dữ đều thất bại. Thế là họ bèn nhờ chú giết con hổ ấy. Một đêm kia chú giăng bẫy chờ nó ngay gần chuồng gia súc.
– Không có ai khác tham gia vào cuộc săn nguy hiểm ấy hả chú?
– Cùng với chú chỉ có một người Hinđu dẫn đường nữa thôi. Con hổ ấy là một tên kẻ cướp già đời, lão luyện, trong khi những người dân bản xứ lại không có khí giới tốt. Đêm ấy, nó mò đến chỗ các chú hết sức nhẹ nhàng. Nếu như không có sự náo động của lũ trâu bò trong chuồng thì chắc chú cũng không biết là nó đã đến. Khi trông thấy một đôi mắt sáng quắc trong bóng đêm thì nó chỉ còn cách chú không quá năm bước chân. Bị bất ngờ vì sự xuất hiện của con thú dữ, chú nổ súng khá vội. Sau tiếng súng, chung quanh trở lại hoàn toàn yên tĩnh. Biết tài bắn của chú, người dẫn đường định bước ra khỏi chỗ nấp để đi tìm con thú vừa bị bắn hạ, mặc dù chú đã bảo cho ông ấy biết là phát súng vừa rồi không thật chắc tay. Nhưng ông ấy cứ khẳng định rằng nếu chú bắn trượt thì con thú nhất định đã nhảy vào vồ chú rồi. Theo ông ấy, im lặng thế này có nghĩa là nó đã chết ngay lập tức khi bị trúng đạn. Suy diễn ấy có vẻ lôgic, nhưng không hiểu sao chú vẫn không tin. Chú bảo ông ấy cứ kiên nhẫn chờ một lát xem sao. Rất tiếc ông ấy đã không nghe, cứ bước ra đi tìm. Lát sau chú nghe thấy một tiếng hổ gầm rùng rợn, khiến máu trong huyết quản như đông cả lại, cùng với tiếng thét thất thanh của người dẫn đường. Chú vội xách khẩu súng sẵn sang nhả đạn lao ra cứu. Mọi chuyện chỉ diễn ra trong mấy giây thôi, nhưng khi chú chạy đến nơi, người dẫn đường Hinđu đã bị con hổ xé xác. Trông thấy mắt con thú dữ, chú liền nổ súng ngay, và lần này mặc dù chú hoàn toàn tin chắc là mình đã bắn chính xác, con thú dữ vẫn không buông mồi. Khi trông thấy nó nhe răng cúi xuống xác người dẫn đường lần nữa, chú vội trở báng súng thọc sâu vào cái họng đang há hoác của nó. Nó lao sang vồ chú, chú ngã lăn ra đất dưới sức nặng của nó. Nhưng đó đã là cố gắng cuối cùng của con thú. Đè lên người chú, nó rung giật giãy chết, rồi lát sau nó đờ ra.
– Nhưng chú không bị làm sao chứ? – Tômếch thán phục ngước nhìn chú Xmuga.
– So với cái chết thảm thương của người bạn thì cũng có thể nói chú gần như chẳng bị chuyện gì đáng kể.
– A, thế có nghĩa là chú cũng bị thương!
– Con hổ đã cào rách một bên vai chú. Chú bị sốt nằm liệt mất gần hai tháng do nhiễm trùng. Cháu nhìn này!
Chú Xmuga vén tay áo sơ mi cộc, Tômếch trông thấy một vết sẹo sâu hoắm, ngoằn ngoèo chạy dài từ bả vai xuống tận khuỷu tay.
Thật kinh khủng! – nó lẩm bẩm.
– Cái chết của người dẫn đường bạn chú mới thật sự kinh khủng. Tiếc là bác ấy đã không thận trọng cho đến cùng. Các chú đã biết rõ rằng loài hổ Bengan là những con thú dữ nguy hiểm vô cùng. Về sau, chú được biết rằng, hóa ra phát đạn đầu tiên vẫn trúng vào đầu nó, nhưng chệch cao hơn phía trên hai mắt một chút. Giá như bọn chú cố thận trọng chờ đến sáng, có lẽ đã không xảy ra chuyện gì đáng tiếc.
Tômếch thở dài nặng nề. Nó nghĩ thầm chắc phải can đảm ghê gớm lắm mới dám đi săn một loài thú dữ như thế. Lát sau nó bảo:
– Hình như ở Ôxtralia không có hổ phải không chú?
– Loài thú dữ duy nhất mà người ta từng gặp ở Lục địa thứ năm là loài chó hoang đingô. Cũng chính vì lý do ấy nên cha cháu mới đồng ý mang cháu theo trong chuyến săn này đấy chứ. Đừng sợ, Tômếch! Cháu sẽ có một kỳ nghỉ hè tuyệt vời thú vị!
– Cháu mừng lắm! – Tômếch thốt leen. – Những cháu sẽ vui mừng hơn nữa nếu được chú hứa sẽ cho cháu được cùng đi… săn hổ!
– Chú sẽ cho cháu đi theo khi nào cháu lớn lên.
– Chú hứa danh dự với cháu chứ?
Chú Xmuga âu yếm xoa đầu Tômếch và nghiêm trang cam đoan:
– Chú hứa với cháu như thế, Tômếch!
Ba người trở về tàu “Cá sấu”. Việc vận chuyển bọn thú xuống tàu biển diễn ra rất suôn sẻ. Con voi được ràng buộc bằng nhiều đai bạt rộng bản, sau đó được cần trục cẩu lên tàu. Người ra bố trí cho nó ở một ngăn bên cạnh lũ lạc đà. Chiếc cũi nhốt con hổ thì được xếp vào một phòng riêng, để tiếng gầm gào của nó khỏi làm kinh động đến những con vật khác.
Việc bổ sung thêm than cho tàu kết thúc trước khi trời tối, và trong ánh bạc của vầng trăng vừa nhô lên, tàu “Cá sấu” rời bến cảng Côlômbô thanh bình, lên đường tiếp tục cuộc hành trình.
